Hipnozun etik standartları, bir uygulayıcı için vazgeçilmez ilkeleri kapsamaktadır. Her disiplinde olduğu gibi hipnoz alanında da temel etik standartlar gerek hipnotist gerekse hipnoz uygulanan birey açısından son derece önemlidir. Böyle bir konuyu ele alma sebebim ise ülkemizde etik değerlerden uzak ve bilim dışı uygulamaların hipnoz adı altında yaygınlaşmasıdır. Hipnozla ilgili ortaya konulan yanlış ve tuhaf uygulamalar en çok alanda hizmet veren profesyonellerin işini zorlaştırmaktadır.
Hipnoz, bir başkasını kontrol altına almak için kullanılmaz.
Her ne kadar hipnozun insanları kontrol altına almak gibi bir niteliği olmasa da bazı amatörler ve alan dışı meraklılar hipnoza yüce bir güç atfetme eğilimindedirler. Bu nedenle hipnoz uygulanan özne’ye tepeden bakan ve paternal bir ilişki kuran bazı acemiler insanları kontrol edebileceklerine dair grandiyöz bir bakış geliştirmektedirler. Hipnoz nedir başlıklı yazımda hipnozu bir nevi omnipotent turnusoluna benzetmiştim. Uygulayıcı hipnoza nasıl bakıyor ve hipnozu nasıl bir konseptte değerlendiriyor kısmı çok önemlidir. Tüm terapiler gibi hipnoterapi de kişiye dışarıdan bir şeyleri dayatarak patolojinin çözümlendiği gibi bir süreç değildir. Hipnoterapiyi bu şekilde değerlendirenler ya hipnozu anlamamış amatörler ya da hokkabazlık peşinde olan sahtekarlardır.
Hipnoz Hakkında Bilgi – Hipnozun Etik Standartları
Özellikle hipnoz amacıyla bir uzmana başvuran bireylerin zihninde hipnoz, her şeyin bir anda düzeleceği büyüsel bir güç gibi görülebilmektedir. Bu nedenle hipnoterapi uygulanması planlanan bir danışana hipnozla ilgili bilimsel açıklamalar mutlaka yapılmalıdır. Kişinin zihnindeki hatalı hipnoz düşüncelerinin yerine doğru bilgiler yerleştirilmeden yapılacak uygulamalar sınırlı etkide kalacaktır. Nedeni ise bireyin doğaüstü beklentileri karşılanmamış olacak ve hatta kişi, hipnoz olmadığını bile iddia edecektir. Bu nedenle çok fazla bilimsel terminolojiye girmeden, anlaşılır bir biçimde ve genel hatlarıyla bilgi vermek son derece önemlidir. Ayrıca hipnozu uygulayan uzmanın konuyla ilgili yeterli donanıma sahip olması gerekir. Ancak bu şekilde danışanın zarar görmemesi sağlanabilir. Uyguladığı ilgili hipnoterapi ekolü bağlamında riskleri ve fırsatları bilir.
Hipnozda özerkliğe saygı esastır.
Hipnoz, bilinçdışına erişim sağlayan çok güçlü bir enstrümandır. Dolayısıyla böylesi güçlü bir etkide bulunduğumuz kişinin bireysel alanına saygı duymak zorundayız. Bu nedenle danışanın özgür iradesine saygılı bir şekilde uygulanmalıdır. Danışanın kişisel sınırlarının manipülatif bir şekilde ihlal edilmesi aktarım-karşıaktarım bağlamında da sakıncalar doğurur. İdeal bir hipnoterapi seansında danışanın sürece katılımının ve devamının tamamen danışanın kontrolünde olması gerekir. Bu nedenle danışana süreçte belirli aşamalarda devam etmek isteyip istemediği sorulmalıdır. Hipnoterapist öznel görüşlerini dayatmaz.
Hipnozda Gizlilik – Hipnozun Etik Standartları
Özellikle hipnotik trans esnasında savunmaların hızlı bir şekilde aşılması nedeniyle danışan iç dünyasında kendisine bile açıklamakta zorlandığı, itiraf edemediği konuları gündeme getirebilir. Böylesi mahrem ve kıymetli bilgilerin hipnoterapist tarafından korunacağı güveninin danışanda bulunması çok önemlidir. Aksi halde bu tür bir çağrışımsal içgörü dalgalanmaları hipnoterapide ortaya hiç çıkmayabilir.
Hipnoz Hakkında Abartılı Bilgiler
Günümüzde ne yazık ki ülkemizde ciddi bir psikolog enflasyonu yaşanmaktadır. Lokanta önünden geçen vatandaşı içeri buyur etmek isteyen garsonlar misali psikoloğa gitmenin faziletleri hakkında atılan nutuklardan insanlara gına geldi. Eğitimini aldığı terapi ekolünü insanlara ‘pazarlamaya’ çalışan bir edayla yapılan reklam çalışmaları en çok meslektaşların kendilerine zarar vermektedir. Hipnoz ve hipnoterapi de bu enflasyon ortamından payını almaktadır. Sahtekarlar bir yana hipnoz eğitimini yeni tamamlayan meslektaşların bile hipnozun faydalarını abartma eğiliminde olduklarını üzülerek görmekteyiz.
Hipnozda Regresyon – Hipnozun Etik Standartları
Hipnoterapide regresyon kullanımında bir profesyonel son derece hassastır. Olur olmaz her durumda regresyon yapılmaz. Fakat asıl konu regresyon değil de regresyon adı altında yapılan tuhaf işlerdir. Regresyon adı altında geçmiş yaşamlara yolculuk vb. uyduruk uygulamalara dikkat çekmek istiyorum. Ne yazık ki regresyon adı altında bu tür uygulamaları da duymaktayız. Sözde geçmişte kişiyi eski hayatına götürmek son derece bilim dışı bir uygulamadır ve danışana terapötik anlamda hiçbir katkısı yoktur. Reenkarnasyon bilimsel olarak kanıtlanmamış, spiritüel bir doktrindir. Bunun yanında insanlara bu tür uygulamalar son derece çekici gelmektedir. Böyle bir uygulama bir profesyonelin yapacağı bir uygulama değildir. Bunu yaptığını iddia eden birini gördüğünüzde arkanıza bile bakmadan kaçın! Hipnozda bu tür etik dışı telkinler verilemez.
Eğitimsiz ve meslek dışı kişilere hipnoz eğitimi verilmez.
Hipnoz konusunda profesyonel olarak çalışan bir uzman, bilgilerini ancak meslaktaşlarıyla paylaşabilir. Alan dışı kişilere hipnoz eğitimi vermek son derece sakıncalı ve yanlıştır. Ne yazık ki hipnoza büyülü bir güç atfeden pek çok kişi bu konuda eğitimler alarak hayatlarında devrim niteliğinde değişim ve dönüşüm yaşayacaklarına inanmaktadır. Hipnoza bu şekilde bakan herkesin kaderi hayal kırıklığıdır. Çünkü hipnoz bilimsel temelleri olan bir disiplindir. Hipnoza olan bu talep, beraberinde arzı da getirmektedir. Her yerden bilen bilmeyen pek çok kişinin hipnoz eğitimi verdiğini görmekteyiz. Sosyal medya aracılığıyla yapılan eğitim paylaşımlarında hep aynı videolar piyasaya sürülmektedir. Bir ‘uzman’ hipnotik derinliğin davranışsal boyutunu deneyimleyen kişilerin videolarını çekerek ‘eğitim’den kareler paylaşmaktadır. Kimi adını unutuyor kimi de kolunu veya diğer uzuvlarını kımıldatamıyor. Bunu gören meraklı bakışlar da bu davranışsal derinlik fenomenlerinin çok önemli bir şey olduğunu dolayısıyla büyük bir güce erişeceklerini vehmediyorlar. Halbuki hipnotik derinliğin davranışsal boyutu hipnoterapide çok dikkate alınmamaktadır. Bir kaç direkt telkinle bu işi çok iyi yaptığını öne sürenlerin aslında ne kadar cahil olduklarını ancak hipnoterapi konusunda deneyimli profesyoneller bilebilir.
Hipnozun etik standartları, profesyoneller tarafından tavizsiz bir şekilde uygulanmaktadır. Bu nedenle bir profesyoneli yukarıda belirtilen esasların dışında davranırken asla göremezsiniz. Daha doğrusu bir profesyoneli hipnoz videosu yayınlarken göremezsiniz.
Hipnozun etik standartları hakkında hazırlamış olduğum yazımın sonuna geldik. Bu yazımla veya diğer yazılarımla ilgili her türlü görüş, öneri ve eleştirilerinizi benimle paylaşmanızdan mutluluk duyarım. Selamlar.
Hakan TOKGÖZ – Konya
e-posta: pskhakantokgoz@gmail.com
Yararlanılan Kaynaklar:
- Brown, Daniel, P., Fromm, Erika, Hipnoterapi ve Hipnoanaliz, Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, İstanbul, 2015
- https://www.davidbfisherhypnotherapy.com/the-ethical-considerations-of-using-hypnosis-and-hypnotherapy
- https://www.itcc.uk/understanding-the-ethics-of-hypnosis/
- https://nationalhypnotherapysociety.org/about-us/code-of-ethics
No Responses